W ostatnich latach środki z tej grupy robią wręcz zawrotną karierę, co wynika z rosnących problemów społeczeństwa w walce ze zbędnymi kilogramami. Zapewne główną winę w tym zakresie ponoszą zmiany diety oraz brak aktywności fizycznej.

Spis treści:

Mechanizmy działania spalaczy tłuszczu

• zwiększenie transportu zapasowej tkanki tłuszczowej do miejsca jej spalania w warunkach wysiłkowych (tłuszcz staje się źródłem energii pokrywającej wysiłkowe zapotrzebowanie) – Karnityna
• stwarzanie dodatkowych wydatków energetycznych poprzez stymulowanie procesów termogenezy (produkcja ciepła) – środki termogeniczne, CLA
• zwiększanie wydatków energetycznych ustroju przez zwiększanie ilości spożywanego w diecie białka (kosztem węglowodanów!) – odżywki białkowe
• blokowanie procesów syntezy tkanki tłuszczowej poprzez ograniczenie (lub opóźnianie) napływu składników budujących zapasową tkankę tłuszczową – blokkery trawienia tłuszczów, HCA, błonnik

L-karnityna

Substancja naturalnie produkowana w organizmie człowieka (z aminokwasów: metioniny i lizyny), zaliczana często do witamin. Karnityna wiąże kwas tłuszczowy i transportuje go do wnętrza mitochondrium (komórkowa „wytwórnia” energii) komórkowego, gdzie jest zużywany w celach energetycznych.

Karnityna jest suplementem dla osób aktywnych, żeby zaczęła transportować wysokoenergetyczny tłuszcz zapasowy, musi zostać do tego zmobilizowana – musi zaistnieć potrzeba energetyczna – a taką stwarza właśnie wysiłek fizyczny. Oczywiście, nie musi to być katorżnicza sesja w siłowni. Równie dobrze szybki, rytmiczny marsz przez 40 minut (trening aerobowy) będzie wymagał zwiększonej produkcji energii, co zaangażuje karnitynę do działania. Karnityna jest nie tylko suplementem dla osób walczących ze zbędnym tłuszczem. Spełnia w organizmie wiele innych, prozdrowotnych zadań:

• optymalizuje procesy energetyczne w długotrwałych wysiłkach wytrzymałościowych – poziom intensywności powoduje, że głównym źródłem zasilania w ich czasie jest tkanka tłuszczowa; docenią ją m.in. maratończycy i kolarze
• wpływa pozytywnie na układ sercowonaczyniowy – zapobiega chorobie niedokrwiennej, reguluje gospodarkę lipidową
• stanowi niezastąpiony składnik diety tłuszczowej – w przypadku osób będących na diecie tłuszczowej karnityna jest nie tylko spalaczem, ale także ważnym suplementem usprawniającym wytwarzanie energii. W diecie tłuszczowej, gdzie ogranicza się (niemal do minimum) tradycyjne dla organizmu źródła energii (jakimi są węglowodany), tłuszcze muszą stać się materiałem energetycznym. Karnityna zoptymalizuję tę zmianę rodzaju zasilania energetycznego.

Termogeniki

Każdy wie, że chcąc schudnąć, musi zwiększyć ilość wydatków energetycznych do tego stopnia, aby przewyższały one dostępne zaplecze energetyczne. Sposobów jest wiele, np. podjąć aktywność fizyczną lub mniej jeść. Jednak głodować nikt nie lubi, a z regularnością w podejmowaniu aktywności fizycznej też jest różnie. Istnieje jeszcze inny sposób, który nie będzie łączył się z ustawicznym ssaniem w żołądku czy wylewaniem siódmych potów w sali do ćwiczeń – zwiększyć wydatki energetyczne organizmu na procesy produkcji ciepła, czyli tzw. termogenezę. Niewiele osób uzmysławia sobie, jak dużą część energii w trakcie wysiłku organizm wydatkuje w postaci ciepła. Większości wydaje się zapewne, że prawie cała pula energetyczna przeznaczana jest na to, aby wykonać odpowiednie zadanie ruchowe (np. wycisnąć określony ciężar na sztandze). Niestety, na ten cel przeznaczane jest tylko około ¼ wytworzonej energii, reszta zamieniona zostaje w ciepło. Wiem, wydaje się to marnotrawstwem, ale tak właśnie funkcjonuje nasz organizm. Procesy produkcji ciepła, jakie następują w czasie wysiłku, pochłaniają naprawdę dużo energii, stąd organizm zmuszony jest często sięgać do zasobów tłuszczowych. Prosta logika: jeżeli organizm „marnotrawi” tyle energii w czasie wysiłku, sprawmy, aby czynił to kosztem znienawidzonej tkanki tłuszczowej. Termogeniki wywołują w organizmie takie reakcje, jakie są charakterystyczne dla sytuacji wysiłku, m.in. wpływają na utrzymanie wysokiego poziomu hormonów ciepłotwórczych, wśród których należy wymienić adrenalinę i tyroksynę. Adrenalina to powszechnie znany hormon, nazywany hormonem walki, odpowiedzialny za mobilizację energii w warunkach stresu (to ten, który pozwala nam uciekać przez goniącym nas psem). Tyroksyna to hormon tarczycy regulujący ogólne tempo przemian metabolicznych (niedoczynność tarczycy łączy się ze skłonnościami organizmu do kumulowania tkanki tłuszczowej).

Wśród substancji o działaniu termogenicznym można wymienić:

synefrynę – jej źródłem jest wyciąg z gorzkiej pomarańczy; substancja ta zbliżona jest, pod względem budowy, do adrenaliny, dlatego wykazuje analogiczne do niej działanie

kofeinę – odpowiadającą za utrzymanie wysokiego poziomu adrenaliny, podtrzymującą działanie innych środków z grupy sympatykomimetyków (substancje działające analogicznie do adrenaliny); szczególnie polecanym źródłem kofeiny jest wyciąg z brazylijskiej rośliny – guarany; najczęściej po wypiciu kawy odczuwamy chwilowe pobudzenie, które po krótkim czasie przeradza się w stan ponownego zmęczenia; kofeina z guarany utrzymuje swą aktywność znacznie dłużej, nie wywołując przy tym efektów uzależniających

specjalne grupy flawonoidów (związków chemicznych występujących w roślinach, spełniających w nich funkcje barwników, antyutleniaczy oraz chroniących przed insektami i grzybami) – ich bogatym źródłem jest zielona herbata. Wyciąg z tej rośliny nie tylko wspiera przemiany termiczne, ale i powstrzymuje w tkance tłuszczowej przemiany węglowodanów, pozwalające na „hodowanie” nowych zasobów tłuszczowych

gugglsterony– roślinne steroidy zawarte w ekstrakcie z żywicy drzewa Cammiphora mukul. Zwiększają one sekrecję tyroksyny (hormonu tarczycy) oraz nasilają przemiany T4 (formy nieaktywnej tyroksyny) w T3 (formę aktywną tyroksyny).

Lipotropy

Substancje z tej grupy odpowiadają za nasilenie spalania tkanki tłuszczowej poprzez ułatwienie jej emulgacji. W dużym uproszczeniu: emulgacja prowadzi do rozbicia tłuszczu zapasowego (rozproszenia nierozpuszczalnego w wodzie tłuszczu) na mniejsze elementy, które stają się łatwiej rozpuszczalne w płynach ustrojowych, bardziej dostępne dla enzymów umożliwiających ich spalanie. Lipotropy umożliwiają przetwarzanie komórek tłuszczu do takiej postaci, w której łatwo podlegają spalaniu i transportowaniu. Trudno jest przenieść tonę węgla za jednym razem. Gdy podzielimy ją na kilkanaście mniejszych porcji, zadanie stanie się wykonalne. Podobnie sytuacja wygląda z zapasową tkanką tłuszczową, która tworzy skumulowane zbite struktury – to jasne – w jedności siła. Gdy rozproszymy ją, dzieląc na mniejsze elementy, organizm będzie w stanie je wykorzystać w celach energetycznych.

Ważniejsze substancje o działaniu lipotropowym:

Cholina – pełni w organizmie funkcję podobną do witamin. Nasz organizm posiada wprawdzie zdolność produkcji tej substancji (wykorzystuje w tym celu kwas foliowy, witaminę B12 i odpowiednie aminokwasy), ale nie są to ilości wystarczające do efektywnego spalania niechcianego tłuszczu. Oczywiście, pulę wewnątrzustrojowej choliny możemy uzupełnić właściwym doborem produktów w diecie, stanowiących jej źródło (żółtka jaj, chude mięso, kiełki pszenicy, wątroba, zielony groszek, drożdże), jednak przyswajalność tej substancji w poszczególnych produktach będzie kształtować się na różnym poziomie. Nasz organizm w różnych okresach zgłasza odmienne zapotrzebowanie na ten składnik, gdyż jest on także substancją bazową do syntezy acetylocholiny – głównego neurotransmitera w naszym organizmie. Okresy stresu, znacznego pobudzenia i nerwowości łączą się z deficytem choliny. W suplementacji najczęściej wykorzystuje się cholinę jako składnik lecytyny (fosfatydylocholiny).

Inozytol – zaliczany często do witamin grupy B. Większość tkanek organizmu posiada zdolność jego syntezy. Związek ten wchodzi w skład błon komórkowych. Źródłem pokarmowym inozytolu są: mięso, mleko, warzywa, orzechy i zboża. Podobnie jak cholina, wchodzi w skład lecytyny. Aby organizm mógł go niezakłócenie produkować, wymagane jest sprawnie funkcjonujące środowisko jelitowe, gdyż sok jelitowy umożliwia syntezę inozytolu. Podniesiony poziom glukozy we krwi obniża przyswajanie tego składnika. Gdy walczysz z nagromadzonym w organizmie tłuszczem, pijesz duże ilości wody. To podstawowy warunek powodzenia wszelkich kuracji odchudzających. Musisz jednak pamiętać, że wypijając duże ilości wody, wypłukujesz inozytol. Oczywiście, nie zalecam w żadnym wypadku zmniejszenia ilości wody, ale raczej zwiększenia ilości przyjmowanego inozytolu, najlepiej w formie suplementu.

Lecytyna – wykazuje działanie lipotropowe, ponieważ zawiera zarówno cholinę, jak i inozytol, a także kwas linolowy i inne nienasycone kwasy tłuszczowe, które przyczyniają się do redukcji poziomu cholesterolu i trójglicerydów.

Metionina – jeden z niezbędnych aminokwasów, wyposażony w atom siarki. Ułatwia ona syntezę choliny oraz glutationu – związku występującego w organizmie, który warunkuje odporność. Źródłem pokarmowym metioniny są: szpinak, brukselka, brokuły oraz mięso, ryby, groch.

Betaina (pozyskiwana z soku z buraków) – poza działaniem lipotropowym, pobudza perystaltykę jelit i reguluje właściwy poziom enzymów trawiennych. Wspiera cholinę i odgrywa znaczącą rolę w odtwarzaniu dostępnych w organizmie zasobów metioniny.

Blokery trawienia tłuszczów i węglowodanów

Blokery trawienia powodują, że pewna pula spożytych składników pokarmowych nie jest trawiona i w konsekwencji w niezmienionej postaci zostaje wydalona z organizmu.

Do substancji wykazujących takie działanie należą:

• Błonnik – naturalną substancję balastową obniżającą GI posiłków, spowalniającą proces przechodzenia treści pokarmowej w przewodzie pokarmowym, ograniczającą dostęp enzymów trawiennych.
• HCA – pozyskiwany z owoców drzewa Garcinia Cambogia (owoce tamaryndowca). Substancja ta ogranicza syntezę tkanki tłuszczowej poprzez uniemożliwienie napływu do niej węglowodanów (węglowodany, łącząc się z kwasami tłuszczowymi, powodują syntezę nowej tkanki tłuszczowej). Jednak na tym nie kończy się pozytywna rola tego bohatera. HCA nie tylko blokuje przetwarzanie węglowodanów w tłuszcz, ale sprzyja także ich magazynowaniu w postaci glikogenu mięśniowego i wątrobowego. HCA jednocześnie skutecznie ogranicza lipogenezę (kumulowanie tkanki tłuszczowej) oraz optymalizuje działanie organizmu w warunkach treningowych, poprzez zwiększanie możliwości magazynowania glikogenu w mięśniach i wątrobie (większe zapasy glikogenu = możliwość dłuższego kontynuowania intensywnego wysiłku). HCA będzie także ograniczać łaknienie, bowiem gdy do mózgu dociera informacja, że zbiorniki glikogenu są wypełnione, oznacza to, iż osiągnięty został stan sytości, który powstrzymuje mózg przed wysyłaniem sygnałów o głodzie, uruchamiających czynności prowadzące do pobierania pokarmu
• Chitosan – substancja balastowa izolowana z pancerzy morskich skorupiaków, zbudowana z włókien chitynowych. Dzięki swoim właściwościom absorpcyjnym, tak jak błonnik pokarmowy, obniża kaloryczność posiłków. W żołądku przyjmuje konsystencję żelu, który jest w stanie zaabsorbować niestrawione cząsteczki węglowodanów i tłuszczów pokarmowych. Gram chitosanu jest w stanie związać aż 9 g tłuszczu lub węglowodanów! Dlatego preparaty, których skład oparty jest o chitosan lub błonnik, należy zażywać około 30 minut przed posiłkiem, wówczas nadwyżka pokarmowa węglowodanów czy tłuszczów nie będzie zamieniona w niechcianą tkankę tłuszczową, ale nienaruszona zostanie usunięta z przewodu pokarmowego.

Roślinne diuretyki

Nie są to typowe substancje stymulujące proces spalania tłuszczu. Diureza to procesy fizjologiczne związane z wydzielaniem moczu. Nasilenie go powoduje wzmożone wydalanie wody z organizmu. Czasem zdarza się, że przybieranie na wadze i puchnięcie wynika nie z syntezy tkanki tłuszczowej, ale spowodowane jest zatrzymywaniem wody w organizmie. Przyczyn tego stanu może być wiele. Jeżeli brak innych, natury zdrowotnej, stan ten może wynikać z zakwaszenia organizmu.

Działanie moczopędne wykazują m.in. następujące wyciągi roślinne:

• wyciąg z mącznicy lekarskiej
• wyciąg z mniszka lekarskiego
• wyciąg z hortensji
• wyciąg z chmielu
• wyciąg z pokrzywy
• wyciąg z morszczynu pęcherzykowatego (rodzaj glonów); ponadto, ze względu na wysoką zawartość jodu, stosowany jest w leczeniu niedoczynności tarczycy
• wyciąg z czepoty puszystej (znanej głównie jako koci pazur); panie zainteresuje fakt, iż roślina ta jest stosowana w leczeniu zaburzeń miesiączkowania. Substancje te stanowią zazwyczaj składnik dodatkowy kompleksowych spalaczy.

Podsumowanie

Suplementy wspierające odchudzanie nie bez powodu cieszą się dużą popularnością, wiele z nich może realnie wpływać na skład naszego ciała i wspierać każdy nasz wysiłek w dążeniu do zrzucenia zbędnych kilogramów. Potrafią one nie tylko zmienić nasze ciało, ale także zmotywować nasz umysł do działania.