Znajdź zawartość

Zacznijmy od opisu mechanizmu , w którym wydzielany jest w organizmie każdego zdrowego mężczyzny testosteron. Opiera się on na zasadzie wzajemnego sprzężenia zwrotnego zarówno dodatniego jak i ujemnego między trzema składnikami układu: podwzgórzem , przysadką i gonadami. Podwzgórze , podobnie jak przysadka są częściami ludzkiego mózgu. W tym pierwszym wydzielane są krótkie polipeptydy nazywane liberynami i statynami. Te dwa rodzaje hormonów tropowych podwzgórza posiadają przeciwstawne działanie: liberyny-pobudzają wydzielanie odpowiednich hormonów przysadkowych natomiast statyny (posiadają je tylko niektóre hormony przysadkowe) -hamują to wydzielanie. Najważniejsze neuropeptydy podwzgórza to somatoliberyna i somatostatyna regulujące wytwarzanie hormonu wzrostu przez przysadkę, tyreoliberyna, stymuluje wytwarzanie hormonów tarczycy, gonadoliberyna pobudza wytwarzanie w przysadce LH i FSH , ,kortykoliberyna uwalnia ACTH ,a melanostatyna hamuje wytwarzanie MSH. Wszystkie te regulujące peptydy wytwarzane są przez podwgórze pulsacyjnie,a ich stężenie w osoczu w związku z tym waha się w dużych granicach. Okres półtrwania tych peptydów w organizmie jest krótki i waha się od kilku do kilkudziesięciu minut. Dla zrozumienia dalszej części tej książki zajmiemy się jedynie gonadoliberyną , która jest również oznaczana skrótem Gn-RH .Niektórzy badacze podają ,że istnieją dwie liberyny gonadalne : jedna z nich - stymulująca wytwarzanie LH - luliberyna druga , pobudzająca wytwarzanie FSH- foliberyna. Dla uproszczenia opisu przyjmiemy, że jest tylko jedna gonadoliberyna GnRH pobudzająca wytwarzanie zarówno LH jak i FSH.GnRH podobnie jak inne neuropeptydy podwzgórzowe uwalniana jest z zakończeń aksonalnych komórek neuroendokrynnych w okolicy eminentia medialis , a stąd tak zwanym krążeniem wrotnym dostaje się do przedniego płata przysadki pobudzając wytwarzanie LH i FSH. Okres półtrwania GnRH w organizmie jest krótki , rzędu kilku minut ale należy pamiętać o tym, że peptyd ten jest uwalniany w porcjach wielokrotnie w ciągu dnia (kilkanaście razy).Testosteron w mechanizmie wcześniej wspomnianego sprzężenia zwrotnego ujemnego , działa hamująco na wytwarzanie GnRH. Zbudowane są z 2 podjednostek alfa i beta przy czym aktywność biologiczna związana jest z jednostką beta. Lutropina inaczej LH lub gonadotropina B u mężczyzn pobudza wydzielanie testosteronu z komórek Leydiga (środmiąższowych) w jądrach. Warto zaznaczyć ,ze podobnie jak wspomniana wcześniej GnRH LH jest wydzielane do krwioobiegu cyklicznie - kilkunastokrotnie w ciągu doby. Dłuższa ekspozycja komórek śródmiąższowych jądra na LH nie prowadzi do ciągłego podwyższonego stężenia testosteronu w osoczu , odpowiedzialne jest za to tzw. zjawisko down regulation tzn. upraszczając problem, po pewnym czasie ,dochodzi do zmniejszenia wrażliwości receptorów błonowych komórek śródmiąższowych jądra na napływający stale w dużych ilościach LH i dochodzi do spadku stężenia testosteronu w osoczu. Hormon folikulotropowy FSH, gonadoliberyna A nie jest odpowiedzialny za wytwarzanie w organizmie mężczyzny żadnego hormonu. Przyjmuje się ,że FSH pobudza procesy prowadzące do powstawania plemników. FSH działa na komórki Sertolego w jądrach wiążąc się z ich receptorami błonowymi ,pobudza wytwarzanie białka wiążącego androgeny ABP , bierze więc pośrednio udział w metabolizmie testosteronu. Warto również wspomnieć ,że w komórkach Sertolego dochodzi do przekształcenia testosteronu w dihydrotestosteron , którego własności androgenne są kilkukrotnie silniej wyrażone niż testosteronu. W wyniku długotrwałego podawania z zewnątrz (w postaci np. zastrzyków) testosteronu , dochodzi do zahamowania (sprzężenie zwrotne ujemne) wydzielania LH i FSH oraz GnRH. Jednym z objawów , obok spadku produkcji testosteronu, jest oligospermia - zmniejszenie liczby plemników w nasieniu. Ich liczba stopniowo wraca do wartości wyjściowych po zaprzestaniu przyjmowania egzogennego( pochodzącego z zewnątrz) testosteronu. Przysadka mózgowa jest niewielkim gruczołem należącym do mózgowia o zasadniczym znaczeniu dla funkcjonowania organizmu człowieka. Zbudowana jest z 2 części , przedniej i tylnej (zwanej też częścią nerwową). Do części nerwowej przysadki transportowane są z komórek nerwowych podwzgórza 2 neuropeptydy oksytocyna i wazopresyna (ADH) , które następnie dostają się stąd do krwioobiegu. Opis działania tych hormonów znajdzie Czytelnik w każdym podręczniku endokrynologii. My zajmiemy się przednim płatem przysadki. Są tutaj wydzielane m.in. hormony , które nas szczególnie interesują, mam na myśli lutropinę LH , folitropinę FSH oraz hormon wzrostu GH lub inaczej somatotropina ( STH). Zarówno LH jak i FSH są hormonami glikoproteinowymi i łączą się w komórkach docelowych w jadrach z receptorem błony komórkowej. Zarówno LH jak i FSH .